به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «حکمت متعالیه و استدلال‌های کلامی» اثر لیلا بانشی و سید احمد فاضلی در ۴۴۰ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

کلام فلسفی رهیافتی خاص به علم کلام است که متکلم با مبنا قرار دادن قواعد فلسفی، به تبیین و تحلیل گزاره‌های کلامی می‌پردازد. کلام فلسفی حلقه اتصال و اتحاد و فصل مشترک علم فلسفه و کلام است و با استفاده از روش فلسفی می‌کوشد اعتقادات دینی را تبیین و تحکیم کند. از جمله جریان‌های فلسفی که تأثیراتی شایان بر اندیشه‌های کلامی داشته، حکمت متعالیه است.

در اثر حاضر، ضمن احصای اهم قواعد فلسفی حکمت متعالیه، به تحلیل تأثیر قواعد فلسفی در استدلال‌های کلامی پرداخته شده و اساسی‌ترین دستاوردهای کلامی فلسفه صدرا در حوزه کلامی و اعتقادی استخراج و تحلیل شده است.

ساختار اثر

این کتاب در نه فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان «در باب کلیات و مفاهیم» به بررسی اهمیت روش شناسی علوم، تعریف علم کلام و روش شناسی علم کلام پرداخته و پیشینه کلام فلسفی در کلام امامیه، تاثیرپذیری کلام امامیه از حکمت صدرایی و اهمیت تبیین نقش مبانی فلسفی در استدلال‌های کلامی را شرح داده است.

فصل دوم با عنوان «نقش نظریه اصالت وجود در مسائل کلامی» نظریه اصالت وجود و نتایج کلامی نظریه اصالت وجود شامل برهان صدیقین، تبیین رابطه ذات و صفات الهی، معاد جسمانی و حفظ وحدت هویت انسان در سیر تکاملی را بیان می‌کند.

«نقش نظریه حرکت جوهری در مسائل کلامی» عنوان سومین فصل از کتاب حاضر است که در آن نظریه حرکت جوهری و نتایج کلامی نظریه حرکت جوهری از جمله اثبات حدوث زمانی عالم مادی، نوآوری در تبیین ماهیت مرگ طبیعی، اثبات حشر همه موجودات و ارتباط میان نفس و بدن به رشته تحریر درآمده است.

نویسنده در فصل چهارم با عنوان «نقش نظریه امکان فقری در مسائل کلامی» نظریه امکان فقری و نتایج کلامی نظریه امکان فقری (اثبات خداوند، تبیین نحوه معیت حق و خلق، توحید افعالی و رابطه اراده خدا و اراده انسان و تفسیر فلسفه امر بین الامرین) را بررسی می‌کند.

فصل پنجم با عنوان «نقش نظریه تشکیک وجود در مسائل کلامی» به تشریح نظریه تشکیک در وجود و نتایج کلامی نظریه تشکیک در وجود شامل تطابق میان توحید افعالی و نظام علیت، انسان حقیقتی ذومراتب و تفسیر موت طبیعی اختصاص دارد.

ششمین فصل از این کتاب با عنوان «نقش قاعده بسیط الحقیقه در مسائل کلامی» قاعده بسیط الحقیقه و نتایج کلامی قاعده بسیط الحقیقه از جمله اثبات وحدت واجب تعالی، اثبات توحید صفاتی و رابطه حق تعالی با موجودات را به نگارش درآورده است.

فصل هفتم با عنوان «نقش قاعده اتحاد عاقل و معقول در مسائل کلامی» نظریه اتحاد عاقل و معقول و نتایج کلامی قاعده اتحاد عاقل و معقول (علم الهی، حشر نفوس کامله و کثرت نوعی انسان) را بررسی می‌کند.

نویسنده در فصل هشتم با عنوان «نقش قاعده امکان اشرف در مسائل کلامی» قاعده امکان اشرف و نتایج کلامی قاعده امکان اشرف شامل اثبات عدل الهی، اثبات شفاعت و اثبات امامت را بیان می‌کند.

«نقش قاعده الواحد در مسائل کلامی» عنوان نهمین و آخرین فصل از کتاب مذکور است که در آن قاعده الواحد و نتایج کلامی قاعده الواحد از جمله قاعده الواحد و قدرت مطلق خداوند، قاعده الواحد و پیدایش نظام خلقت و تبیین نظام طولی وجود را مورد تأکید قرار داده است.

مقاله اصلی