به گزارش خبرنگار مهر، آیین بزرگداشت استاد پیشکسوت گروه فلسفه دانشگاه تهران زنده یاد دکتر کریم مجتهدی صبح امروز (سه شنبه ۱۱ اردیبهشت ماه) در سالن استاد عباس اقبال آشتیانی با حضور اساتید فلسفه و دانشجویان برگزار شد.

مجتهدی؛ یک معلم با فضیلت

حسین غفاری مدیرگروه فلسفه دانشگاه تهران در ابتدای برنامه ضمن خوش آمدگویی به مهمانان گفت: ما در گروه فلسفه دانشگاه تهران قصد داشتیم که در ایام درگذشت دکتر مجتهدی مراسم بزرگداشت برای ایشان برگزار کنیم اما به دلیل برگزاری امتحانات در آن ایام چنین موقعیتی فراهم نشد و خوشبختانه به صورت اتفاقی، برگزاری این مراسم با روز معلم همزمان شد.

وی افزود: مرحوم مجتهدی اسوه یک معلم با فضیلت بود و بدون توجه به حواشی، به وظیفه معلمی اش عمل می کرد و بسیاری از اساتید از حضور ایشان بهره می بردند.امیدوارم که خدا به ما هم کمک کند تا در این مسیر حال خودمان را دریابیم.

غفاری در ادامه یکی از اشعار حافظ را خواند و در تفسیر آن گفت: اهل علم این خصوصیت را دارند که تا حدودی متوجه کمالات خود هستند و موضوع فلسفه هم، تامل در حال خود است.

مجتهدی عمل و نظرش یکی بود

سخنران بعدی این مراسم غلامرضا اعوانی چهره ماندگار فلسفه بود.

وی در ابتدای سخنانش ضمن عرض تبریک به مناسبت روز معلم گفت: بنده بیش از ۵۰ سال با مرحوم مجتهدی حشر و نشر داشتم. رشته فلسفه در دانشگاه تهران را آقای یحیی مهدوی قبل از انقلاب راه اندازی کرد و با اینکه اشراف زاده بود ولی تمام امکاناتش را در جهت پیشبرد علم بکار گرفت.

اعوانی افزود: در آن زمان بهترین های فلسفه ایران در این دانشکده تدریس می کردند. اساتیدی چون علامه عصار، مهدی حائری، علامه شعرانی و فاضل تونی در این دانشکده به ما فلسفه یاد می دادند. دکتر مجتهدی هم پس از پایان تحصیلاتش خیلی سریع در دانشگاه تهران استخدام شد و این استخدام سریع نشان می دهد که ایشان خیلی فاضل بودند.

این چهره ماندگار فلسفه اضافه کرد: ایران تنها جایی است که دو فلسفه دارد؛ فلسفه غرب و فلسفه اسلامی. منظور از فلسفه اسلامی هم سنت پیوسته بیش از چند هزار سال پیش است.مرحوم مجتهدی یک تنه برای نوشتن متون فلسفه جدید غرب مثل آثار کانت و هگل تلاش کردند. ایشان به قدری فاضل بودند که کربن برای یکی از آثار ایشان حدود صد صفحه مقدمه نوشته است. مرحوم مجتهدی محقق و مدقق بود. ایشان در یکی از آثار خود تاریخ اینکه چطور فلسفه غرب به ایران آمد را توضیح داده است.

وی افزود: مرحوم مجتهدی فلسفه را زندگی می کرد. به این معنا که چیزی را که می گفت همان را زندگی هم می کرد. اجتهاد فقط مربوط به فقه نیست و هر رشته علمی خودش یک نوع اجتهاد است. حتی یک فیزیکدان هم با اجتهاد فیزیکدان شده است. فلسفه بالاترین اجتهاد است و اگر کسی فلسفه را زندگی نکند دیگر فیلسوف نیست بلکه کار فیلولوژی یعنی بازی با الفاظ کرده است چون چنین فردی عمل و نظرش یکی نیست.

اعوانی تصریح کرد: مرحوم مجتهدی اهل تظاهر نبود. متواضع بود و در همه جا خودش را دانشجوی فلسفه معرفی می کرد. تا آخرین روز عمرش کار کرد و همیشه در خدمت دانشجویان بود.
اعوانی سخنرانی خود را با بیان یک خاطره از دکتر مجتهدی به پایان رساند.

شباهت‌های مجتهدی و مطهری

علی لاریجانی که دکتری فلسفه خود از دانشگاه تهران گرفته است دیگر سخنران این مراسم بود.وی گفت: امروز در حالی مراسم یادبود دکتر مجتهدی برگزار می شود که سالروز درگذشت شهید مطهری هم است و هر دوی این عزیزان، استاد دانشگاه تهران و آدم های بزرگ و متواضعی بودند.

لاریجانی گفت: بنده در کلاس درس کانت و هگل شاگرد ایشان بودم و ویژگی کلاس مرحوم مجتهدی این بود که وقتی راجع به یک موضوع فلسفی حرف می زد و شرایط تاریخی آن دوره هم توضیح می داد. هم آقای مطهری، هم آقای مجتهدی سر کلاس درس این موضوع را توضیح می دادند که مباحث فلسفی هر دوره ای در چه بستری از تاریخ و در پاسخ به چه سوالی بوده است. هر دو این بزرگواران معتقد بودند که ما بیش از تخصص نیازمند هماهنگی و توازن تخصص هستیم.

وی افزود: تخصص باید همراه با فرهنگ و سنت های جامعه باشد. ما نباید انسان های تک ساحتی تربیت کنیم.مرحوم مجتهدی و شهید مطهری هر دو عقل گرا بودند و به عقیده مرحوم مجتهدی، روشنگری در اواخر قرن هجدهم به سمت انحطاط رفت چون سنت و ارزش‌های آن را تمسخر می‌کرد.درست است که مبنای روشنگری، عقلانیت است اما به بیراهه رفته است و نتیجه سنت تجدد کاذب این است که ما نه از گذشته بهره می بریم و نسبت به آینده ایده داریم.

لاریجانی افزود: خوشبختانه شنیده ایم که آقای غفاری اجازه تاسیس در رشته فلسفی تطبیقی را در این دانشگاه گرفته است که اتفاق خیلی خوبی است و این نیت را دکتر مجتهدی هم داشت.

این سیاستمدار ایرانی در پایان گفت: در حوزه تاملات فلسفی باید به فرهنگ و شرایط زیستی توجه کنیم. امیدواریم که دانشگاههای امروز هم به مسائل مبتلابه جامعه مثل تامل در عدالت اجتماعی، آزادی و حکمرانی درست بپردازند. چون همه این رشته ها با رشته فلسفه و فلسفه سیاست مرتبط است.

مقاله اصلی