بازار آهن ایران در سال‌های اخیر با نوسانات شدیدی روبه‌رو بوده و تحریم اقتصادی ایران یکی از دلایل اصلی این ناپایداری‌ها در بازار است. تحریم‌ها صادرات و واردات فولاد را با چالش‌های اقتصادی و بین‌المللی خاصی مواجه کرده‌اند و در نتیجه قیمت ورق آهن و مقاطع فولادی همیشه در حال افزایش است. با همه این اوصاف، تحریم‌های ایالات متحده بر علیه ایران به‌تنهایی تنها عامل گرانی ورق آهن یا سایر آهن آلات نیستند و عوامل موثر دیگری مثل نوسان ارز و طلا یا مقدار عرضه و تقاضا در بازار هم روی افزایش قیمت تاثیر می‌گذارند. اما پرسش اصلی اینجاست که سهم تحریم‌های اقتصادی در نوسانات قیمت ورق آهن دقیقاً چقدر است؟

تاثیر تحریم بر قیمت ورق آهن

به‌طور کلی، تحریم‌ها با توجه به چندین عامل مهم روی قیمت ورق آهن در بازار ایران تاثیر می‌گذارند که مهم‌ترینشان عبارت‌اند از:

• کاهش حجم صادرات: ایران، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولد در خاورمیانه محسوب می‌شود. تحریم‌های اقتصادی ایران، صادرات فولاد را به‌شدت کاهش می‌دهند. همین امیر باعث شده است که مازاد عرضه فولاد و ورق آهن در بازار داخلی ایجاد شود و قیمت‌ها کاهش پیدا کنند.
• افزایش قیمت مواد اولیه تولید: تحریم‌های اقتصادی روی افزایش قیمت مواد اولیه تولید ورق از جمله سنگ آهن و قراضه تاثیر مستقیم می‌گذارند. در نتیجه، هزینه تولید فولاد بالا می‌رود و ورق آهن در چنین شرایطی با افزایش قیمت روبه‌رو می‌شود.
• نوسانات نرخ ارز و دلار آمریکا: نوسان قیمت دلار آمریکا، فرزند ناخلف تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده محسوب می‌شود و خود به‌تنهایی روی بخش مهمی از اقتصاد ایران از جمله بازار آهن تاثیر منفی می‌گذارد. نوسانات ارز به‌طور مستقیم روی قیمت ورق آهن که به دلار وارد ایران می‌شود، تاثیر می‌گذارد. ناگفته نماند که نوسان دلار آمریکا نقش مهمی در افزایش نرخ جهانی آهن بازی می‌کند و در نهایت باعث افزایش هزینه‌های تولید در کارخانه‌ها می‌شود.

آثار نوسانات قیمت ورق آهن در بازار داخلی

نوسانات قیمت ورق آهن عواقب مختلفی برای صنعت ساخت‌وساز و سایر صنایع مصرف‌کننده این محصول فولادی دارد. موارد زیر، تنها بخشی از مهم‌ترین آثار منفی نوسان قیمت ورق آن به‌شمار می‌روند:

• افزایش هزینه‌ها در صنعت ساخت‌وساز: نوسان قیمت ورق آهن باعث افزایش هزینه ساخت‌وساز و ساختمان‌سازی می‌شود. همین اتفاق، یکی از هزاران دلیلی است که باعث رکود بازار مسکن در ایران شده‌اند.
• افزایش قیمت سایر مقاطع فولادی: با افزایش قیمت ورق آهن، محصولات فولادی دیگر هم تحت تاثیر این نوسان قیمتی قرار می‌گیرند. به‌عنوان مثال، استعلام قیمت ورق و قیمت نبشی آهن رسان نشان می‌دهد که نوسان قیمت ورق همیشه افزایش قیمت نبشی همراه است.
• کاهش کیفیت در پروژه‌های ساختمانی: نوسان قیمت ورق آهن می‌تواند پیمانکاران را مجبور به استفاده از مواد اولیه ارزان‌تر و با کیفیت پایین‌تر کند. همین مسئله می‌تواند به کاهش کیفیت پروژه‌های ساختمان‌سازی منجر شود.

نوسان قیمت ورق ناشی از تحریم های ایران

بازار ورق آهن در سال‌های اخیر ایران، نوسانات شدید و گاهی افزایش 200 درصد قیمتی را هم تجربه کرده است. این نوسان‌ها در نتیجه شدیدتر و بیشتر شدن تحریم‌های اقتصادی، افزایش تقاضا و کمبود عرضه و افزایش نرخ ارز در کشور به‌وجود آمده‌اند.

جدول زیر با استفاده از آمار رسانه‌های معتبری مثل وب‌سایت آهن رسان و پایگاه خبری فولاد ایران تهیه شده و نشان‌دهنده نوسانات قیمت ورق آهن در بازار ایران در سال‌های اخیر است:

این آمار نشان می‌دهند که قیمت ورق آهن در سال 1401 نسبت به سال 1397 بیش از 500 درصد افزایش پیدا کرده است. نگاهی دقیق‌تر به جزئیات نوسان قیمت ورق در بازار ایران:

• قیمت ورق سیاه در سال 1397: به‌طور متوسط 5.000 تومان به ازای هر یک کیلوگرم
• قیمت ورق سیاه در سال 1401: به‌طو متوسط حدود 30.000 تومان به ازای هر یک کیلوگرم

تحریم‌ها چه زمانی کم‌ترین تاثیر را روی قیمت ورق گذاشتند؟

طبق آماری که از پایگاه‌های خبری بازار آهن در دست داریم، در سال 1398 و با وجود تحریم‌های اقتصادی ایران، نوسان قیمت ورق آهن نسبت به سال 1397 با روند کاهشی روبه‌رو بوده است. سه دلیل خیلی مهم در پشت پرده این اتفاق وجود دارند که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم:

• کاهش تقاضا در بازار ایران: رکود در صنعت ساخت‌وساز و سایر صنایع وابسته به ورق آهن به‌دلیل شرایط اقتصادی و نوسانات نرخ ارز، منجر به کاهش تقاضا برای ورق شد. کاهش تقاضا برای ورق آهن در بازار ایران با مازاد عرضه توسط کارخانه‌ها دست‌به‌دست هم دادند تا قیمت ورق پایین بیاید.
• افزایش عرضه در بازار: با توجه به مازاد عرضه در بازار داخلی و پیچیده شدن صادرات به‌دلیل تحریم‌ها تولیدکنندگان مجبور به عرضه بیشتر ورق آهن شدند تا چرخ تولیدشان همچنان بچرخد.
• کنترل نرخ ارز: دولت جمهوری اسلامی در سال 1398 و با اتخاذ سیاست‌هایی تا حد کمی توانست نوسانات نرخ ارز را کنترل کند که این اتفاق باعث شد تا قیمت ورق آهن به یک ثبات نسبی در بازار برسد.

البته باید به این نکات مهم توجه کرد:

• ثبات نسبی قیمت ورق آهن در سال 1398 موقتی بود و در سال‌های 1399 و 1400 با افزایش تقاضا و نوسانات نرخ ارز، قیمت ورق آهن دوباره افزایش پیدا کرد.
• به‌طور کلی، تحریم‌ها باعث افزایش هزینه‌های تولید فولاد در ایران شدند و این اتفاق در بلندمدت قیمت ورق آهن را در بازار داخلی بالا و بالاتر برد.

5 راهکار مهم در کنترل نوسان قیمت ورق آهن

راهکارهای مختلفی وجود دارند که با وجود تحریم‌های اقتصادی می‌توانند تا حدودی از نوسان شدید قیمت ورق آهن جلوگیری کنند. همچنین، این راهکارهای کاربردی هم توجیه اقتصادی دارند و روشی برای دور زدن تحریم‌ها محسوب می‌شوند:

1. حمایت از تولید داخلی

• ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان فولاد برای افزایش ظرفیت تولید و به‌روزرسانی تکنولوژی
• حمایت از معادن سنگ آهن و تأمین مواد اولیه مورد نیاز تولید ورق

2. کاهش وابستگی به واردات

• افزایش سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد برای تولید ورق آهن با کیفیت بالا و قیمت مناسب
• حمایت از صادرات فولاد و ایجاد تنوع در بازارهای صادراتی

3. استفاده از مواد اولیه جایگزین

• استفاده از مصالح و مواد اولیه جایگزین ورق آهن در صنعت ساخت‌وساز
• حمایت از تحقیقات و نوآوری در زمینه تولید مواد اولیه جدید

4. مدیریت نرخ ارز

• کنترل و مدیریت نوسانات نرخ ارز به‌عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت ورق آهن
• ایجاد ثبات و شرایط پیشبینی قیمت ورق آهن در بازار

5. اصلاح ساختار بازار آهن در ایران

• افزایش شفافیت و نظارت بر بازار ورق آهن
• حمایت از روش خرید غیرحضوری و حمایت از فروشندگان خُرد

چند قدم جلوتر از تحریم‌ها در بازار آهن ایران

در شرایطی که تحریم‌های اقتصادی همراه با عوامل موثر روی نوسان محصولات فولادی تاثیر گذاشته‌اند، خریداران باید به‌دنبال راهکارهایی برای پیش‌بینی قیمت ورق آهن باشند. یکی از راهکارهای پیش‌بینی قیمت ورق، بررسی اخبار و تحولات مربوط به شرایط اقتصادی از جمله تحریم‌های جدید است. از طرفی، قیمت ورق در بازار ممکن است به‌علت عوامل مختلف داخلی و خارجی روزانه با نوسان روبه‌رو باشد. برای استعلام و پیگیری قیمت روز ورق آهن و مقاطع فولادی لازم است که در یک رسانه معتبر که آمار واقعی ارائه می‌دهد استفاده کنید. با این روش، شما همیشه چند قدم جلوتر از تحریم‌ها در بازار آهن ایران قدم بر می‌دارید.

این محتوا تبلیغاتی است

مقاله اصلی