خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه- فاطمه علی آبادی: توسعه و تعمیق فرهنگ متعالی قرآن کریم و اهل‌بیت طاهرین (ع) در میان آحاد مردم، زمینه‌ساز دستیابی به جامعه مؤمن و صالح است که نیازمند نهضت همگانی و تلاش و اهتمام آحاد مردم و دستگاه‌های حاکمیتی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است. سازمان تبلیغات اسلامی با درک این راهبرد مهم و اساسی از اولین سال‌های تأسیس، با ایجاد و تقویت دارالقرآن الکریم و پرورش نخبگان و فعالان قرآنی گامی بزرگ و مؤثر در راستای تحقق این امر برداشت و جریانی قرآنی در سراسر کشور ایجاد کرد که نتایج ثمربخش آن موجب توسعه شتاب‌دار فعالیت‌های قرآنی در سطح کشور شد. بر همین اساس برای واکاوی برنامه‌های این سازمان با حجت‌الاسلام علی تقی‌زاده به عنوان رئیس سازمان دارالقرآن الکریم به گفت‌وگو پرداختیم که حاصل آن در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود:

* «طرح مستورا» چه اهدافی را دنبال می‌کرد و سازمان دارالقرآن در ادامه آن برای ماه رمضان امسال چه برنامه‌هایی دارد؟

طرح مستورا در افق چند ساله و با عنوان «زندگی با آیه‌ها» مطرح شد، دغدغه اصلی این طرح آن است که قریب به ۱۵۰ الی ۲۰۰ آیه قرآن کریم بتواند به نیازهای جدی امروز جامعه پاسخ دهد؛ حال این نیاز می‌تواند در بعد زندگی فردی، اجتماعی، سبک زندگی و ریشه‌های فکری باشد. تلاش شده با ابزارهای مختلف مانند رسانه، مدیا و بیلبورد و ابزارهای عمومی‌تر و چه فضاهایی که در دسترس برای آموزش است بر این تعداد آیه انتخاب شده تمرکز شود تا تعداد بسیاری از افراد جامعه با این آیات انس بگیرند و یا در یک افق قرآنی حدود ۲۰ الی ۳۰ میلیون از مردم جامعه بتوانند این آیات را حفظ کنند.

بنابراین در ماه مبارک رمضان امسال حدود ۳۰ آیه و ۳۰ فراز که مرتبط با مباحث اندیشه‌ای است انتخاب شد و محوریت انتخاب این آیات شامل دو ویژگی است نخست همخوانی با جزءهای ماه مبارک رمضان است مثلاً آیه اول در جز اول، آیه دوم از جز دوم و… به همین صورت ادامه پیدا کند.

نکته دوم متناسب با آن نظام مفهومی و اندیشه‌ای است که رهبر معظم انقلاب در کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن ارائه کرده است یعنی ما شش آیه در بحث ایمان داریم که مجموعه مباحثی که رهبر معظم انقلاب در هفت درس ایمان ارائه دادند را منتقل می‌کند و شش آیه توحید، نبوت، ولایت و معاد نیز به آن اضافه شده است که در کتاب مذکور نبود. این سی آیه پرداخت‌های متفاوتی از این کتاب دارد. برای تک تک این آیات و پیشبرد این طرح می‌توان از موشن آبجکت، پوسترهای مفهومی، آرم و یا آگهی و تولیدات رسانه‌ای و مکتوب برای نوجوانان، بانوان، مخاطبان خاص و مبلغان، امامان جماعت و… متناسب با ظرف خویش بهره و طرح را پیش برد. بنابراین تولیدات مختلفی حول این سی آیه شکل گرفته و برنامه‌هایی از جنس برنامه محفل تلاش دارد نزدیک‌ترین و هم راستاترین نقش را در این زمینه داشته باشند.

این مجموعه اتفاقاتی است که ویژگی‌های ممتاز آن نسبت به اتفاقات گذشته قرآنی، نخست نقطه تمرکز آن است که کمتر پیش می‌آمد دستگاه‌ها و جریان‌های مختلف قرآنی حول یک محور به یک اشتراک و اجماع دست یابند که این تمرکز نسبت به سال‌های قبل بسیار بیشتر و تقویت شده است. نکته دیگر اینکه برخی از مجموعه‌ها مانند سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، نیروهای مسلح که مخاطبان خاص و ظروف ویژه‌ای دارند مانند سازمان اوقاف در باب اعتاب مقدسه و بقاع متبرکه‌ای که در اختیار دارد حجم زیادی از مخاطبان در تعطیلات نوروز که با ایام ماه مبارک رمضان مقارن شده در این اماکن مقدس حضور پیدا می‌کنند و دستگاه‌هایی که میدان دار هستند و یا رسانه در اختیار دارند بسیار ویژه‌تر گفتگو و همگرایی صورت گرفته است.

*برنامه آینده دارالقرآن برای طرح ملی حفظ موضوعی قرآن کریم چیست؟

دو تدبیر وجود دارد نخست اینکه در جلسات متعددی که با مجموعه‌های مردمی داشتیم چنین مطرح شد که از ایده‌های طراحانه تا محتوای محصول را می‌توانند بیاورند تا در تولید هر قسمت مشارکت داشته باشند. همچنین تلاش است تا آن عده‌ای را که وارد مسیر حفظ می‌شوند با چند مجموعه و مؤسسه ملی حفظ که توان خدمت رسانی در سطح ملی را دارند متصل شوند و این تدبیر دوم به شمار می ورد.

*دور جدید فعالیت شورای توسعه فرهنگ قرآنی چه برنامه‌هایی را در دستور کار دارد؟

حجت الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و حجت الاسلام سید مصطفی حسینی دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآن دو اولویت کلی را در دستور کار دارند نخست پیگیری آن سیاست گذاری که به خوبی انجام شده بود اما با عدم نظارت راهبردی و پیگیری مجدانه در صحنه شکل نگرفت؛ بسیاری از امور در لایه سیاست گذاری خوب پیش رفته و می‌طلبد در لایه سیاست گذاری نظارت راهبردی نیز محقق شود.

نکته دوم اینکه شورای توسعه فرهنگ قرآنی باید بتواند نخ تسبیح یک حرکت منسجم قرآنی در کشور باشد. سیاست گذاری و مشخص شدن مأموریت هر دستگاه یک لایه است و اینکه بتواند در میدان آن انسجام را شکل دهند و با هم افزایی قرآنی در کشور میدان دار اتفاقات قرآنی ملی باشد لایه دیگر محسوب می‌شود.

* با توجه به اینکه از مساجد و دارالقرآن برای مباحث قرآنی استفاده می‌شود آیا از فضاهایی مانند فرهنگسراها و یا بوستان‌ها که مردم اقبال زیادی به این فضاها دارند هم برای انتقال مفاهیم قرآنی استفاده کرده‌اید و اینکه چه برنامه‌هایی برای این موضوع دارید؟

این موضوع که مطرح کردید از چیزی که وجود دارد عقب تر است و هنوز از مساجدمان به میزان مطلوب در عرصه قرآنی بهره برده نمی‌شود و همین امر باعث شده مقام معظم رهبری در دو سال اخیر این بحث را که مساجد باید پایگاه قرآن و اتفاقاتی قرآنی محله باشند را مورد تاکید قرار دادند. تمرکز بعضی دستگاه‌هایی که با مقوله مساجد مرتبط هستند مثل سازمان تبلیغات، سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور مساجد و دارالقرآن‌های بسیج باید بتوانند این فضای قرآنی را در مسجد ایجاد کنند.

در زمینه فرهنگسراها و بوستان‌ها نیز به لحاظ ساختاری، بیشتر به شهرداری‌ها مربوط می‌شود معمولاً طراحی‌هایی برای فضای فرهنگی و قرآنی از سوی خود بخش قرآنی شهرداری انجام می‌شود.

*‌آنچنان که باید و شاید در فضای شبکه‌های اجتماعی چه داخلی و چه فعالیت ایرانیان در شبکه‌های اینستاگرام و تلگرام و ایکس به قرآن به عنوان برنامه زندگی انسان‌ها توجه نمی‌شود.چه برنامه‌ای برای تقویت فعالیت‌ها در این عرصه دارید؟

به دلیل جدا شدن سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سازمان تبلیغات یک ممنوعیتی برای ورود به فضای بین‌المللی دارد اما سازمان دارالقرآن چون یک شبه استقلالی دارد این منع را با این تاکید ندارد. بر این اساس اگر فرصتی ایجاد شود و بشود کاری را در فضای بین‌الملل دنبال کنیم انجام خواهیم داد. اما سازمان تا کنون ورود جدی در فضای بین‌الملل و شبکه‌های مجازی بین‌المللی نداشته است.

*آیا منعی هم دارید که در فضای اینستاگرام و ایکس فعال باشید یا خیر؟

فیس‌بوک که نقطه ارتباط جدی سازمان با جهان اسلام است و مسلمانان جهان بیشتر از این نرم افزار بهره می‌برند و بحث قرآن هم می‌تواند در این فضا محور اشتراک باشد بنابراین در نقطه طراحی هستیم اما هنوز وارد فضایی نشدیم که بتوانیم از این فضا بهره ببریم در نهایت اینکه ما نمی‌توانیم ورود کنیم شاید ما بتوانیم چند مجموعه را که می‌توانند در این عرصه ورود داشته باشند را تقویت کنیم تا در این زمینه فعال باشیم.

اینکه سازمان اکانتی در این فضا داشته باشد و بخواهد در این فضا فعالیت کند با چارچوب‌های حقوقی که دارد سازگار نیست و فقط می‌توانیم با مجموعه‌هایی که فعالیت خوبی در رسانه دارند مأموریتی را برایشان تعریف و از آن حمایت کنیم.

*آیا ما در سازمان دارالقرآن برنامه‌های نوآورانه قرآنی که به نحوی سازمان دارالقرآن را ری-برندینگ کند، شاهد خواهیم بود؟ آن برنامه‌ها کدام است؟

با رویکردی که سازمان تبلیغات اسلامی دارند مساله ما برندینگ سازمان دارالقرآن نیست بلکه ما برندیگ اتفاقات بزرگ قرآنی هستیم تا مردم بتوانند با یک حس خوب با آن نسبت بگیرند؛ مانند همین جریان حفظ موضوعی یا زندگی با آیه‌ها که سازمان دارالقرآن کریم با کمک نهادهای دیگر اجرا می‌کند. سازمان دارالقرآن به عنوان سازمانی که باید یک تصویر بیرونی خصوصاً در جامعه قرآنی داشته باشد تلاش می‌کند تا بتواند چهره بیرونی سازمان را پر قوت و پر توان نشان دهد اما پیچیدگی وجود دارد که وقتی بسیاری از اتفاقات رقم می‌خورد چون بنا بر این نیست که به اسم یک سازمان و مجموعه تمام شود خیلی هم تمایل نداریم اسم سازمان را مطرح کنیم.

مقاله اصلی