به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «حقوق سیاسی مردم از منظر قرآن و روایات» اثر محمود شفیعی است که در پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۴۷۵ صفحه به چاپ رسید.

حکمرانی پدیده ارتباطی – اجتماعی است که بر ارتباط سیاسی شهروندان و حاکمان در یک جامعه اشاره می‌کند. در هنگام برپایی حکومت و در زمان حکمرانی، دو نوع حق متفاوت که مربوط به حکومت کنندگان و حکومت شوندگان است، به هم پیوند می‌خورند. حق حاکمان از «شایستگی» آنان بر حکمرانی برمی‌خیزد و حق حکومت شوندگان به «مالکیت» آنان بر دارایی‌های مشترک، جسم‌ها و جان‌های خودشان برمی‌گردد. حکومت‌گران در هنگام حکمرانی، به دخالت و تصمیم گیری در باب این سه حق مالکانه مردم می‌پردازند. بر این اساس، ساز و کار حکمرانی مشروع از دیدگاه دینی نه تنها به رضایت دوسویه حاکمان و مردمان، بلکه به بازستانی حقوق دوسویه مردم و حکومت‌گران، در دو مرحله برپایی حکومت و حکمرانی، وابسته است.

در این کتاب، با استناد روش‌مند به آیه‌های قرآنی و روایت‌های اهل بیت (ع)، حقوق سیاسی مردم در دو مرحله یاد شده، به تفصیل، تحلیل و بررسی شده‌اند.

ساختار اثر

این کتاب در دو بخش تألیف شده است؛ بخش اول با عنوان «مباحث مفهومی و نظری» مشتمل بر دو فصل است. فصل اول با عنوان «مباحث مفهومی» به بررسی حق و حقوق سیاسی جدید می‌پردازد. فصل دوم با عنوان «مباحث نظری و روش شناختی» مباحث روش شناختی (قواعد بیانی و غیر بیانی) و چارچوب نظری (نظریه اباحه و حقوق سیاسی مردم و نظریه ولایت، نظریه عدم ولایت و حقوق سیاسی مردم) را تبیین می‌کند.

«نظام سیاسی و حقوق مردم» عنوان دومین و آخرین بخش از این کتاب که مشتمل بر سه فصل است. فصل اول با عنوان «تأسیس نظام سیاسی و حقوق مردم» ماهیت تاریخی بیعت، بیعت و تأسیس حکومت مشروع و نقد ادله دیدگاه اول را شرح داده است. فصل دوم با عنوان «محدوده قدرت سیاسی دولت و حوزه خصوصی مردم» به تشریح تجربه و دانش‌های انسانی جدید درباره قلمرو محدود دولت و دین، قلمرو محدود دولت و حقوق سیاسی گسترده مردم اختصاص دارد. نویسنده در سومین فصل با عنوان «فصل حقوق سیاسی مردم در فرایند زندگی سیاسی» حقوق متقابل مردم و حکومت و امر به معروف و نهی از منکر یا حق نظارت همگانی را به رشته تحریر درآورده است.

مقاله اصلی